ยโสธร-ประเพณีบุญข้าวประดับดินเป็นการทานให้ผู้ที่ล่วงลับและผีไม่มีญาติ

ยโสธร-ประเพณีบุญข้าวประดับดินเป็นการทานให้ผู้ที่ล่วงลับและผีไม่มีญาติ

เมื่อวันที่ 1 กันยายน 2567 เวลา02.00น. ของเมื่อคืนที่ผ่านมา ชาวบ้านน้ำคำน้อย ตำบลน้ำคำใหญ่ อำเภอเมือง ยโสธร เชื่อกันว่า ในวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 เป็นวันสำคัญในจารีตประเพณีทำบุญข้าวประดับดิน ในการนำดอกไม้ธูปเทียนข้าวปลาอาหารหวานคราว ทำเป็นห่อมาจุดธูปเทียนหรือวางตามหน้าบ้าน ตามลานหญ้า ตามกำแพงวัด หรือ ตามธาตุที่บรรจุกระดูกของ พ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย อาหารที่นำมาวางเป็นห่อๆ จะประกอบด้วย ข้าวเหนียวหนึ่ง คำหมากคำพู บุรี่ ลาบปลา ต้มปลา ลาบเนื้อ ต้มเนื้อ หรือแกงเป็ด ไก่ ย่าง ผลไม้ ของหวาน ข้าวต้ม น้ำอ้อย น้ำตาล ตามแต่ที่ทุกคนคิดว่าเป็นอาหารที่ถูกใจของผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว

จึงถือว่าเป็นวันที่ประตูนรกเปิดออก วิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว รวมถึงเปรต สัตว์นรกต่าง ๆ จะขึ้นมาอยู่บนโลกมนุษย์ จึงเกิดเป็นประเพณีบุญข้าวประดับดิน เพราะเป็นการนำอาหารคาวหวานมาวางไว้ตามจุดต่าง ๆ หรือที่เรียกว่า หยายห่อข้าวน้อย โดยคำว่า หยาย ภาษาอีสานหมายถึงการวางเป็นระยะๆ เพื่อให้ดวงวิญญาณได้ ในขณะที่พระสงฆ์ภายในวัดตีกลอง ลั่นฆ้อง เป็นเวลา 30 นาที เพื่อเป็นการตักเตือน บอกกล่าว แต่ชาวบ้าน ว่าเป็นวันสำคัญของบุญข้าวประดับดินตีกลอง ลั่นฆ้อง เป็นเวลา 30 นาที เพื่อเป็นการตักเตือน บอกกล่าว แต่ชาวบ้าน ว่าเป็นวันสำคัญของบุญข้าวประดับดิน

 
สำหรับประวัติความเป็นมาของบุญประดับดิน คือ เป็นหนึ่งในความเชื่อ และเป็นหนึ่งในประเพณีฮีด 12 คลอง 14เป็นบุญอุทิศส่วนกุศลให้กับบรรพบุรุษ ปู่ย่า ตายาย และญาติที่ล่วงลับไปแล้ว ดังนั้นจึงมีที่มาของมูลเหตุ คำว่าบุญข้าวประดับดิน เกิดจากความเชื่อตามนิทานธรรมบท เมื่อครั้งสมัยพระพุทธกาล มีญาติของพระเจ้าพิมพิสาร ได้ขโมยยักยอกทรัพย์เงินสิ่งของในวัดไปเป็นของตนเอง ต่อมาเลยเสียชีวิตลง ไปแล้วกับกายตายเป็นเปรตอยู่ในนรก ต่อมาวันหนึ่งพระเจ้าพิมพิสารได้ทำบุญถวายแด่พระพุทธเจ้าและพระสงฆ์ แต่ไม่ได้หยาดน้ำอุทิศให้กับฝูงเปรตในนรก

พอตำถึงในเวลากลางคือ ญาติของพระเจ้าพิพิสารที่เป็นเปรต ได้ยกพวกเข้ามาร้องโหยหวนส่งเสียงดังรบกวนตอดทั้งคือ จนพระเจ้าพิมพิสานนอนไม่หลับ ต่อมาจึงได้กำหนดทำบุญถวายทานอีกครั้งหนึ่ง ครั้งนี้ได้ถวายทานอุทิศส่วนกุศลหยาดน้ำบอกทานไป ให้กับเปรตและญาติๆทั้งหลาย จากนั้นมาพวกผีปีศาจ เปรต ทั้งหลายก็หายเงียบไป ด้วยเหตุดังกล่าว จึงมีที่มาของคำว่าบุญข้าวประดับดิน จึงเห็นได้จากแต่ละคนแต่ละครอบครอบครัว พากันจัดแต่ง ดอกไม่ธูปเที่ยน ข้าวปลาอาหาร หวานคราว มาวางตามสถานที่ความเหมาะสมของแต่ละคน และยึดถือปฏิบัติติดกันมาจนถึงปัจจุบัน

ชัยยะยโสธรรายงาน